O Budzuko…
Состојбата на Ромите во Балканот и во Европа е комплексна и со многу предизвици, одразувајќи историски, социјални и економски аспекти. Во контекст на остарувањето на нивните права, интеграцијата, антициганизмот и вклученоста, можат да се истакнат неколку клучни точки:
1. Остарување на правата
Во последните години, Европската унија и бројни држави членки работат на подобрување на правата на Ромите. Програмите заштита на правата на малцинствата, вклучувајќи проекти за Ромите, се јавуваат со цел да се поддржи нивната интеграција и социјална инклузија. Меѓутоа, во многу случаи, императивот за реформа е побавно од очекуваното, а правата на Ромите често остануваат на маргините на политичките агенди.
2. Интеграција
Иако постојат иницијативи за интеграција на Ромите, многу од нив се уште се соочуваат со дискриминација, социјална исклученост и економска нестабилност. Образовната интеграција, особено, е предизвик; многу Роми се исклучени од системот и не добиваат пристап до квалитетно образование, што дополнително ја влошува нивната позиција во општеството.
3. Антициганизам
Антициганизмот продолжува да биде значаен проблем во многу европски земји, но и на Балканот. Стереотипите, предрасудите и дискриминацијата кон Ромите се присутни и во медиумите и во секојдневниот живот. Ова предизвикува растечка напнатост помеѓу Ромите и останатите граѓани, што дополнително ја усложнува ситуацијата на Ромите и ја брише шансата за вистинска интеграција.
4. Вклученост
Вклученоста на Ромите во политичките и социјалните процеси е ограничена. Иако постојат неколку организации и движења кои се залагаат за правата на Ромите, многу од нив се соочуваат со недостаток од ресурси и поддршка. Вклученоста во одлучување и креирање политики е клучна за подобрување на нивната состојба, но во многу случаи, Ромите не се доволно слушнати.
Прогрес или регрес?
Иако има некои напори за подобрување на состојбата на Ромите во Европа и на Балканот, многу опсерватори и истражувања укажуваат на тоа дека, во многу случаи, работите не се подобруваат. Социјалната исклученост, економските пречки и широко распостранетите предрасуди се и натаму значителни пречки. Прогресот во заштитата на правата на Ромите е бавен, а многу од проблемите кои се очекуваше да бидат решени оставаат да бидат актуелни… за жал
Заклучок: Сегашната состојба на Ромите на Балканот и во Европа е комплексна, со значителни предизвици, но и некои напори за подобрување. Обезбедувањето на реален напредок бара посветеност од страна на владите, општествата и самите Роми во напорите за интеграција и подобрување на правата.
Ќе не биде… терај. Bahtalo o Budzuko 8to April sa e Romenge ko sasto Sumnal.
(Ставовите објавени во рубриката-Колумни се гледиште на авторот,Рома Прес не сноси одговорност за содржината на истите)
