Jekh moro tikno vakjeripe, panle e Romane ćhibjaja 5-to Noemvri, dive savo na trubula te ovel salde niśanimo(odbelezimo)simbolikane, numa te ovelle hor haljovipe, sajdipe sar thaj oleskiri bari afirmacija ko sasto ďjihani.
Kana kerlapes lafi e ćhibjake ni trubul te halovala salde sar valanipe komunikacijake, voj tani amari śereskiri memorija, baripe thaj baro sajdipe. But importatno anglal te biďjunkerala (slavinale) trubuj śukar te sikhlovala, te da ko ďjaneipe bash o avgune avtorija thaj prezentatorija e chibjake save denge pestar sa te śaj i ćhib ćhivlape sar temeli ko evropska ćhibja.
Bahtalo dive e ćhibjako 5-to Noemvri- lafi savo ki peste isile poro sajdipe, numa hem pharipe.
Петти ноември го славиме како Ден на ромскиот јазик, ден кој не смее да остане само симболично одбележување, туку повик за длабоко разбирање, почит и афирмација на еден богат и автентичен јазик, кој со својата историја беше сочуван од колено на колено.
Имено, кога говориме за Ромскиот јазик тој не е само средство за комуникација, туку тој е наш белег, наша меморија, наша борба и гордост. Сепак, пред да го славиме, потребно е прво да го разбереме. ЗОШТО? Не треба да се слави само јазикот, туку да бидат забележани и оние кои го создадоа, го негуваа и го поставија како темел на европските јазици.
Знаеме дека тешко се постигнува согласност за стандардизација на самиот јазик, со тоа што сепак се говори на многу (различни) дијалекти. Но, не смееме да заборавиме дека првите темели на она првата стандардизација како и промоција на ромскиот јазик кај нас ги постави професор Јусуф Шаип (сега покоен) проф.Лјатиф Демир, д-р.Трајко Петровски, Сејдо Јашар, Ѓулнер Абдула,м-р Даниел Петровски,проф.Неждет Мустафа, м-р. Севдија Абдула и уште многу автори од Македонија, Србија, Косово, Хрватска и др.(многу сте). Вие сите сте значаен лик во историјата на лингвистичкото оформување на ромскиот јазик. За жал, токму ваквите фигури денес многу често се исклучени од настаните и манифестациите кои го носат името на јазикот,работат, створат,промовираат и го негуваат јазикот.
Забележувам дека за некого не им одговара вистинскиот интелектуален глас, па затоа вратите за симпозиуми, семинари и конференции, најчесто организирани со туѓи (странски)пари, се затворени за вистинските познавачи. Со тоа што таквата цел е повеќе од јасна: да се “соберат своите”,а другите да останат надвор. Ај сега да се вратам на јазикот, колку и да звучи чудно, сепак ромскиот јазик има свој вкус, свој мирис, своја длабочина, радост, тага нешто што не може да се научи за еден краток период или па со партиска книшка.
Сега се поставува логично и прашање? Што ние навистина славиме ако луѓето кои го создадоа и пишуваа на својот мајчин јазик не се дел од прославите?
Е сега нешто во два три збора ке говорам позитивно поврзано со ромскиот јазик, нашиот јазик продолжува да живее преку пишаниот збор, преку медиумите, културните настани, младите автори, музичарите и новинарите. Сето тоа не е само „тренд“, туку вистински придонес за негово зачувување и унапредување. Денес имаме содржини на ромски, вести, книги, радиоемисии, тв.емисии па дури и филмски продукции,тоа значи дека јазикот дише, се менува, но не исчезнува.
И Сосема на крај, нека овој ден не биде само за статуси и фотографии, нека биде ден за промислување и самокритичност. Ден за признание на луѓето што вистински вложиле, но и ден за обврска, да се пренесе пораката дека јазикот треба да го негуваме и промовираме, да го пренесеме јазикот на нашите идните генерации,колено на колено чист и гордо изговорен.
Среќен Ден на ромскиот јазик – со збор што значи и тежи!
Автор: м-р Севгул Абдула.
(Ставовите објавени во рубриката-Колумни се гледиште на авторот,Рома Прес не сноси одговорност за содржината на истите)
