Kori e Roma uzal adava so isi religiakere bare divesa (save religiate si asavke religiakere bare divesa kerena) isi thaj tradicionalnikane bare divesa. Adala tradicionalnikane bare divesa si Papinjakoro Dive (Vasilica), kerela pe k-o 14 januari.
E Roma akala bare divesa kerena vaš-i tradicia so ačhili lenge tar-e phureder thaj šaj te vakerel pe kaj avdive thaj nane Roma so šaj te vakeren amenge soske kerena pe akala bare divesa. But fare akale bare divenge vakerela pe kaj si jekh e bare divenca so kerena thaj avera nacie adale divesende kana kerena pe thaj akala bare divesa.
Numa, xari si pendžardo kaj akala bare divesa e Roma kerena adaleske so si phandle olengere čirlutne tradicienca.
O baro dive Papinjakoro Dive -Vasilica, e Roma avela katar i purani paramisi so generacienca nakhel jekh averestar maškar lende, a adale legendate vakerela pe so e Roma an-o čirlutno vaxt, kana našena sine tar-o terori e manušengoro so mangena sine te mudaren len, avile dži Baro Pani thaj jekhutno drom te ikljoven akale situaciatar sine te xulen an-o pani thaj te nanjoven dži aver phuvakoro than.
Numa, adaleske so pobaro kotor lendar sine džuvla, čhave thaj phure so na dzanena te nanjoven ko pani sine baro riziko te tasljoven. Ko adava vahti o Devel te saj te ikalel len akale situaciatar mukhlja lenge papina so ikalde len tar-o tasljovipe thaj ingardja sine olen dži aver phuvakoro than. Adale čirlutne Devleskere lačhipaske, sakova berš e Roma kerena o Papinjakoro Dive sar olengoro tradicionalnikano Baro dive.
Adale diveste ola sikavena pumaro baro pakjavipe kori o Devel thaj baro respekti kori papin. Tradicia si sakova bers ko 12 januari te čhinen pe e papina thai dži 14 januari olengere khereste te na avel nijekh manuš savo so nane dženo adale familiatar (but fare adalenge so vakerasa akaja paramisi pučena amen soske e Roma čhinena e papinen so čirlutne vaxteste ikalde olen.
Sar so vakerela i romengiri mitologia but fare arakhena pe asavke pakjavipa kaj e Roma čhinena e papinen vaš-o adava te ikalen olendar o vilo thaj bukho k-e tradicionalnikane adetia te šaj te ačhovel i baxt pale maskar olende so nekana sine e Romen. Akava adeti kerela pe k-o dive kana čhinena pe e papina kana i familia kerela xabe kerdo salde e papinakere vilestar thaj bukhestar).
Javinate, k-o 14 januari i familia thaj o kher so kerela o baro dive Vasilica, phravela e khereskoro vudara thaj adale khereste jekhto xulela manuš so maškar e Roma si pendžardo sar polazniko (adava manus angleder adava si pendzardo e familiake, e familiakoro serutno vakerela kon ka ovel adava manus thaj pakjala pe kaj vov anela baxt thaj šukar xali). Adaleske vov pesa anela love thaj giv thaj kana xulela andre vov čhudela olen upre vakerindo: Te ovel tumenge baxtali i Vasilica. O Devel te del tumen baxt, sastipe thaj vestipe. Akava berš poxari, dži berše pobuter.
Anglo polazniko čhivela pe xabe, pibe, a sar specialiteti dela pe pe oleske pača so si kerdi tar-i sir thaj papinakoro šero, men, pakha thaj pire. I pača kerela pe but adetenca thaj si phari keripaske. Kana i pača ka šudrol tar-o panjalo ovela zoralo xabe. Akava olakoro ovipe tar-o panjalo k-o zoralo xabe isi ole simboli so e Roma iklile tar-o Baro pani thaj avile dži phuvjakere thana. Majanglal i pača tatinela o polazniko, a pala adava e khereskoro šerutno.
I pača si simboli vaš-o baro pakjavipa kori papin so an-o čirlutno vaxt ikaldja e Romen ma te tasavdjoven k-o Baro pani. Palo polaznikorosko iklovipe e kherestar, adale khereste šaj te aven sa e paše familiakere džene thaj amala te šaj te baxtakeren pumenge o Baro Dive. Kana kerena akava Baro Dive, e Roma organizirena pe k-e grupe thaj sa e grupe džana kherestar k-o kher te baxtakeren o Baro Dive, tatinen e pačatar te xan thaj pien.
Akaja organizacia si adaleske so i tradicia thaj o pakjavipa vakerela so kamla pe e Roma te oven phandle e papinakere ruxea thaj te arakhen pumaro jekhipe. Akava baro dive e Roma kerena 4 dive.
Roma Press – Ljatif Demir thaj Fatime Demir
[katar o lil E ROMA (Darhia, Skopje 2000 thaj 2007).]
