Ситуацијата на Ромите значително се влоши последниве години, и тоа исклучително во пост комунистичките земји, дел се членки на Унијата а дел се кандидати за влез во Унијата. Читањето на печатот или слушањето вести, емитувани преку радио , социјални мрежи и телевизија, нуди повеќе негативни информации за Ромите со кој ја продлабочуват омразата кон ова европско малцинство а која резултира со пораст на насилството врз нив, потпомогнато со недостаток на правна реакција од правниот државен институционален систем.
Во овие земји, каде што се вкоренети десничарските ксенофобичните партии, но и другите лево ориентирани политички елити, малцинствата, почнувајќи од Ромите ги сметаат за граѓани од втор ред.
Тие се лишени од суштински права бидејќи се “различни”. Во Европа, Ромите се соочуваат со нетолеранција и предрасуди. Ромите се претежно европски граѓани … па тие мора да ги имаат истите права како и секој Европеец. да се лекува, да оди на училиште или да најде работа.Овие права се од суштинско значење, но целата нивна секција е всушност лишена од нив. Причините се разликуваат од една земја до друга, но дискриминираните луѓе се подложени на третмани кои имаат конкретни последици на дневна основа.
Предрасудите и клишеата поврзани со Ромите го фаворизираат однесувањето кое честопати е омразено. Да се биде дискриминиран е да се подложи на нееднаков третман поради неговата разлика.Дискриминаторскиот третман нема правна основа. Еднакви права за сите се први од правата и секој мора да биде способен да ги бара и да ги спроведува.
Во 1999 година, Европската унија побара од земјите кандидати да обезбедат докази за подобрувања на условите за Ромите. Но, бидејќи “проблемот” на “интеграцијата на Ромите” стана синоним за приклучување кон Европската унија, јавноста ги сметала Ромите како пречка во процесот на пристапување. Уште еднаш, Ромите се стигматизирани и се одговорни за ситуацијата во која тие се жртви.
Денес, од скоро 12 милиони регистрирани Роми, не помалку од 80% живеат во Шпанија, Чешка, Бугарија, Грција, Хрватска, Унгарија, Португалија, Романија и Словачка. Ромите биле присутни со векови во Европа, освен што нивната интеграција во европското население останува на ниско ниво. Ромското население се соочува со лоши услови за живеење во Европа поради институционализирана дискриминација.
Покрај дискриминацијата и предрасудите во некои источно европски земји Ромите се се почести мети на ултра десничарските групи , кои резулрират со убиства без притоа да бидат осудувани или пак се осудувани на благи затворски казни, условни или пак ослободителни казни.Судтсвото или правниот систем воопшто не е во домет на правната постапка насочена кон правото на фер и објективно судење доколку се суди ром против не ром.
Зошто Европската комисија не отвара процедури за прекршување на човековите права против државите-членки па и условување на кандитадите членки за ЕУ кои не ги почитуваат правата на Ромите?
Европската Комисија може да иницира постапки за прекршоци, затоа што постои јасна директива за расистичка активност кон Ромите.
Всушност, Европската комисија мора да отвори истраги за земјите-членки со постапки за прекршување и да ги започне овие постапки. Значи, кога постојат докази за институционални расистички одлуки како што е случајот во Италија, убиства врз ромите без правна разврска во Бугарија , Романија Украина и.т.н, забрани за говори кои шират национална омраза на ЕУ пратеници како што е случајот со бугарскиот пратеник Џамбаски , тогаш е неминовно таа да започне со ригорозни казни или снакции кон одредена своја членка или кандидат.
Справувањето со тешкотиите и дискриминацијата со кои се соочуваат Ромите би требало да биде приоритет на Институциите на ЕУ и земјите-членки.
Реакцијата на Европската Комисија треба да биде брза, во спротивност ке се случи физичко ичезнување на ова заедница по примерот на програмата на нацистичкиот режим, само што денес тоа се работи заскривено и екстремно подмукло.
(Мозез Соломон – Мухаџер Сулејман)
