I Romani ćhib si maj importatno komponenti thar o Romano identiteti

By

-

февруари 25, 2019

Меѓународниот ден на мајчин јазик. На овој ден пред 20 години, УНЕСКО бара да се потсетиме на обврската за зачувување на нивниот јазик, а со тоа и идентитетот прогласен за Меѓународен ден на мајчиниот јазик. Ромскиот јазик е еден од јазиците на индоевропската група на индоевропски јазици. Во многу ромски зборови може да се препознае древниот индиски корени како што беше потврдено од страна на фактот дека Ромите првично се од Индија. На тема на ситуацијата на ромскиот јазик денес Латиф Демир, професор на Катедрата за Indology студии на Филозофскиот факултет во Загреб, говореше за Ромскиот јазик како и нејзините основни елементи.

Kana khe sa e puvja diklarelapes o dive tharo Maškarđihaneskoro dive tere dajakere čhibjako, vekribnaja ko akala dive anglal 20 berša, UNESKO rodinga te araka thaj te sajdina i čhib, thaj odoleja angapes decizia te anavkerelpes sar dive Maškarđihaneskoro thar tire dajakere čhibjako.

Romani čhib thani jek tharo čhibja save avena thar Indoevropikane kupe thar indoevropikane čhibja. Ko buteder laforija šhaj te arakelpes but indijake lafjojra saveja thaj preperelapes telal o vakheripe e Romengoro aviba savo iklovela taro Indija.

Romane asocijacije kerge buti pal akava rodlaripe vakeribnaja e maj purane ikerkeripe thar e Roma thaj olengiri kultura ange ko šukar arakipe pumari Romani čhib.

Ko 2009 beršh Veljko Kajtazi promoviringa o jekto Romano-Hrvatsko Lavustik(rečniko)thaj sas oleske baro pharipe penđarindor so nane kerdi panda standardizacija e čibjake.

Maškar pobuter hramutne lila thane kerde vi taro prof. Latif Mefaileskoro Demir, savo phanle akale diveja ikerga prezentacija telal o lafi ,,Romani čhib avdive“.

Ljatif Mefaileskoro Demir thano profesori ki Katedra Indologija telal studie ko Filozofsko fakulteti ko Zagreb, thaj buvleder kerga lafi bašhi o barvalipe e Romane čibjako thaj olakere fundavne elementija.

Pobuter ko lendo linko tharo: Phralipena

24-Fevruari ikergapes o Sansaralo protesti khi Holandija-Hag

By

romapress

-

февруари 24, 2019

24 Февруари се организираше мировен Протест во Холандија во градот Хаг од страна на активисти и поддржувачи Роми од Европа, поддршка против расизмот кој е дел од Бугарските власти према Ромскиот народ. Подржувачите бараат оставка од Каракачанов како лице кој шири мегуетнички тензии во Бугарија.

На протестот беа видливи и други пароли со кои бараа поддршка од Европските земји да се престане со дискриминацијата врз Ромите, геноцидот како и фашизмот.

Pali sa odova so resarela upral e Roma ki Bugarija, jek kupa taro Roma save đjivdinena ko Europakere puvja avdive ikergapes o Havlardo baro protesti ki Holandija ki dis Haag, sar ikeripe e Romen savenge kerelapes upral olende baro rasizmo tari rig e Bugarijakere rađjalendar prekal selektivno salde upral e Roma.

Upral e Roma ko palune čhona kherenapes but bangerde kotora ki Bugarija thaj khoni na kherela khanči bašh odova, o protestantija sasalen averada parole , numa pali odova sas thaj rodimalo mukibe tari funkcija o Karakacanov.

Hazri kerga: Roma Press

10 berša taro seriska napadija upral e Roma ki Ungarija-6 roma našavge poro đjivdipe

By

romapress

-

февруари 22, 2019

Петгодишниот Робика Чорба и неговиот татко, Роберт Чорба беа убиени поради тоа што се Роми на 23 Февруари 2009 година. Бранот на насилен терор врз Ромите започна во 2008 кога група Унгарски екстремисти ловеа Роми. Серијата на напади одзеде шест човечки животи. Судскиот процес за четворица осомничени траеше две и пол години, а конечната пресуда беше донесена во Август 2013. Тројца беа осудени на доживотен затвор, а еден на 13 години затвор. Нападите се случија во следниот редослед:

21 Јули 2008, Галгајорк. Кратко по полноќ беа испукани 10-15 истрели со огнено оружје во три ромски куќи. Во инцидентот немаше повредени. 8 Август 2008, Пириче. Запалени се две ромски куќи со Молотови коктели. Една жена беше погодена со истрел додека излегувала од дома. 5 Септември 2008, Нирадони- Тамасипужта. Пукано е во ромска куќа во која живеат татко со своите четири деца додека спиеле. Нема повредени. 29 Септември 2008, Тарнабод. Фрлени се Молотови коктели во четири ромски куќи. Нема повредени. 3 Ноември 2008, Нагичец. Фрлени се две бомби во две ромски куќи. При бегството од домот убиени се маж на 43 и жена на 40 години. 15 Декември 2008, Алжоцолка. Пукано е во двајца Роми. Мажот (19 години) се здоби со животозагрозувачки повреди, неговата партнерка помина со полесни повреди. 23 Февруари 2009, Татарженѓорги. Фрлен е Молотов коктел во ромска куќа. При бегството убиени се таткото (27 години) и неговиот петгодишен син. Другите две деца се повредени, додека мајката се извлече без повреди. 22 април 2009 година, Тисалок . Џено Кока,59 годишниот ромски татко доцна во вечерните часови додека ја напушташе ноќната смена, беше убиен пред неговата куќа. 3 август 2009 година, Кислета . 45-годишната Мери Б. и нејзината ќерка беа нападнати од непознати лица во нивните домови. Преживеани, но со тешки телесни повреди. Ве молиме, погледнете го го ова видео со англиски превод, “Од Tatarszentgyörgy до Tatarszentgyörgy”

https://www.youtube.com/watch?v=d_6wueF4oCQ&feature=share

Жртви на оваа случка:

Татари: Робика Корбор имаше пет години. Неговиот татко, Роберт Корбор – живеел 27 години.

Кизлета: Балог Марија – живеел 45 години.

Тизалок: Jenő Kóka – живеел 54 години.

Нагичек:Тиборне Наги – живеел 40 години. Јозеф Наги – живеел 43 години.

Поради тоа, ромските граѓански организации, ромските малцински самоуправи и активисти организираат сериja на комеморативни настани низ целата земја. Исто така Страница на Фејсбук е креирана се со цел да се соберат повеќе

информации и да се споделат информации за комеморативните настани.

Комеморација во Татарзенѓиорѓи

Локација: Татарзенѓиорѓи ул. Лајос Косут – гробишта

Време: 23 февруари 2019 година. 12:00 – 13:30

Комеморација во Будимпешта и марш со свеќи

Локација: Будимпешта, II. Папата Јован Павле плоштад

Време: 23 февруари 2019 година 17: 00-19: 00

Mолитва на жртвите

Локација: Будимпешта, Парохиска црква на Пресвета Богородица во центарот на градот

Време:19:00

Ве молиме симнете ја апликацијата ROMAapp.

Верзија на Android: https://play.google.com/store/apps/details …

Верзија на iPhone: https://itunes.apple.com/hu/app/romapp/id1452118675?mt=8

Апликацијата е мала и треба да вклучите GPS за да можете симболично да запалите свеќа во знак на солидарност

Ве молиме споделете ја оваа порака јавно до сите

Споделете ја вашата видео порака, со тоа што во знак на почит запали свеќа за вашиот телефон или дојдете придружете ни се на нашите комеморации во Татаринцергиорг или Будимпешта!

Организационен комитет на Комеморацијата и Постојаната конференција на Ромите, Будимпешта, Унгарија.

Hazri kerga:Roma Press

Mariba ko Phanlipe ,,Skopje”-Šuto Orizari

By

romapress

-

февруари 22, 2019

Вербални провокации зад решетките во Шутка. Предизвикаа политички обвинувања и обид за опозициски упад во градската болница 8-ми септември. Двајца поранешни министри завршија како осомничени за организација на крвавиот четврток- Миле Јанакиески и Спиро Ристевски биле нападнати, нивните семејства се исплашени за безбедноста. Напаѓачи се двајца осуденици за Диво Насеље, Л.К. и Е. К. Раководството на затворската управа го осуди насилството, вети безбедност на притворениците. Директорот на градска болница 8-ми септември рече дека не се констатирани физички повреди и Јанакиески доцна вечерва е вратен во Шутка. Надлежна обвинителка Вилма Рускоска го осуди инцидентот како недозволив.

Provociribe thaj maribe ko phanlipe ki Šutka. Khi akaja eratutni čipota havlarelapes – O jekto dive taro phanlipe e duje čirutne ministerenge save tane dočivde ko phanlipa sar anglal organizatorija e ratvarde štartone diveske savo sas resardo ko Khedipe e Makedonijake, Mile Janakievski thaj Spiro Ristevski. Sar so vakerena upral olende sine vazdime maribnaskoro takati.

E Romna olengere thaj pašutne jerije baši o medie havlarge so von akana darana baši lengoro arakibe andre ko phanlipe.

Taro phanlipe Skopje prekal Havlaribe vakerena Ristovski thaj Janakievski verbalnikane kerge provokacie kana sas mukle ko phiribe ko phanlipe đji 30 dakikija, avere duje panlensar save tane adelatime ko bangivalo kotor savo sine kerdo ko,,Divo Nasele’’ o phanle L.K thaj E.K.

Pali odova o vastakerde taro phnalipe iklile vahtaveja adelatibnaja, E asavke resarina save ovena ko phanlipe ko Skopje ki Šutka nane mukle te aven ko aver fori, thaj denge poro lafi ka diklaren i sasti čipota sar resarga, vakribnaja ko phanlipe valanutne savore ovelen arakiba hem okolen save thane ko anglal adelatime thaj adelatime manušen.

Direktori taro Hospitali 8-mi Septemvri vakerga bašh akaja čipota nane konstatirime phare bedeneskero kuvibe upral o Janakievski, thaj rakakoro sine irame ko phanlipe ki Šutka.

Adelateskoro Došhakerdo Vilma Ruskoska adelatinga akava incidenti sar na muklo te ovel resardo andre ko phanlipa.

Rakjakoro tano reslo o bedeni khi Srbija taro Šaban Šaulik

By

romapress

-

февруари 22, 2019

Во присуство на полицијата и семејството, телото на познатиот пејач ноќеска е однесено во капелата. Ковчегот е пренесен до Ново Гробје, каде денеска во 15 часот ќе се одржи погребот. Погребот ќе се одржи денеска во 15 часот во Алејата на заслужните граѓани, а пред погребот ќе биде одржана и комеморација во општината на градот, закажана во 11 часот. Шабан Шаулиќ настрада во 67 година од животот.

Ko lejbe than policijake bukarnensar thaj o paše jeri taro gilavutno, erati rakhakoro tano legardo o bedeni e gilavutneskoro ki kapela Novo Grobje, aso avdive ko 15:00 o ari ka ovel pharume.

O nađjivdo bedeni taro Šaban Šaulik thano transportirime đji ko Novo Grobje meribnaskere tomofileja, aso leskoro čhavo Mihajlo Šaulik thaj o đjamutro Zoran Bata Mirkovik resarde anglal te ovel ando o bedeni ki kapela.

Ilda Šaulik thaj Gordana Šaulik resle ko aeroporti te šhaj te len o tabuti e bedeneja taro Šaulik. O Tabuti thano panlo hermetikane, odoleja so i čhaj thaj leskiri romni našti diklele.

Sar so vakerena ko than e kapelake resla thaj e Šabaneskiri čhaj i Sanela pire pašutne jerijeja.

O parunipe ka ovel realizirime avdive ko 15:00 o ari ko than e Sajdimale manušenge tari Srbija, aso anglal o limori ka ovel thaj ikerdi komemoracija tari Komuna thaj tari Dis, thaj akarde si e manuša ko 11:00 ari te oven kotor tari komemoracija.

O Šaban Šaulik piro đjivdipe našavga ole pali sobrakjanikani bibah, pali avibe gilavibaskoro koncerti ki Germanija, đjivdinga 67 berša thaj pali peste mukla hitija thaj gilja save ka šunenpes thaj ka gilavenpes panda milja berša.

98% taro čhave so keren buti pe droma si Roma!

By

romapress

-

февруари 22, 2019

98% од децата Роми се на улица, покажува анализата на “Националниот Ромски Центар“. Иако малолетни, тие се на речиси секој агол барајќи милостина, чистејќи ветробрански стакла од автомобилите или продавајќи разни предмети. „Декларативно сите ги поддржуваат Ромите, но на дело тоа не може да го видиме. Дискриминацијата за жал е присутна и денеска и тоа на многу високо ниво“, велат познавачите на тие состојби.

98% taro čhave so si pe droma si Roma, sikavela i analiza taro “Nacionalno Romano Centro”. Trujal so si tikneberšengere ola si ko sako kotor pe droma mangipaja devlenge, kosena šoferšajbne ko vordona jali bikinena nesave artikloa e manušenge.

„Deklarativno savore den suporto e Romenge, numa an o realiteto odova na dikhela pe. I diskriminacia si odothe dikhel pe thgaj odoja diskriminacia ko avdisutno vakti si an o majučo nivelo” vakeren okola so džanena akaja situacia.

„Dživdinen ko bilačhe šartia , bizi infrastruktura , pani pijbaske, elektrikani energia. O problemi so džana peske tari them thaj o limitirime tromalipa akale dizutnenge. Ko škole kote sikljona romane čhave si nalačhi opcia jerienge kaskere čhave nane Roma” vakergja o Idžet Medžiti nacionalno Odbusmano.

Ko jekh majbut taro romane čhave nane evidentirime ko lila bianipaske , na džana an i škola, thaj nane len sastipaskiri protektiva.

Lendo info taro:Roma Times

Romani Mahala ,, Josip Rimac’’ ka ovela nevutno sportikano rekreiribasko than

By

romapress

-

февруари 21, 2019

Претседателот на Сојузот на Ромите во Хрватска “Кали Сара”, Сузана и градоначалникот на Славонски Брод Мирко Д. потпишаа договор за изградба на нов спортски терен во ромската населба “Јосип Римац”. Пратеник Вељко Кајтази, рече дека еден од главните проблеми во ромските населби, недостаток на социјална содржина, како одраз на општ недостиг на инвестиции во населбите населени со припадници на ромското малцинство на ниво на држава. Таквите проекти се обидува да го промени населба Јосип Римац во Славонски Брод е добар пример за позитивниот напредок што е постигнат благодарение на добрата соработка на ромските заедници, здруженија, Сојузот на Ромите на Република Хрватска и на градот.

Presidenti taro Sojuzi e Romengoro ki Hrvatska ,,Kali Sara” thaj o šerutno taro Slavonski brod Mirko Duspara denge pumari hramin bašhi lačharibe nevi sportikani than e Romane atareske Josip Rimac.

Bičaldo Veljko Kajtazi, vakerga jek taro šerutne problemija ko Romane atarija tano o načhalipe taro socijlanikane ikerina, sar buti savi iranelapes palpale ko hari investicije ko thana savende maj but đjivdinena Romano đihani ko dikhipe saste Ratrate.

Asavke proektensar amen keraja te irana o gndipe thaj o dikhipe taro akala atarija sar soj tane o Josip Rimac ko Slovenski Brod, Thaj vov te ovel o pozitivnikano anglal đajbe ko šukar buti kheripe e Romane khedinaja. Jekhajek vakerga thaj o Presdienti taro Sojuyi e Romengro ki Hrvatska ,,Kali Sara”

I rajni Suzan. Bašh o avdisutno čhivibe hramin e panle lafeske ka ovel resardo sar rezultato ko šukar buti kheripe maškar hem ko aver proektija thaj buti keripe save ka oven legarde bašh o đihanija taro akava gav Josip Rimac.

Jekhajek vakerava baro oven saste e dizjake Slavonski Brod bašhi i ikerin, sostar bi tumaro but po phare šaj nakhavelapes asavko proekti, vakerga i rajni Suzan.

Lendo:phraliphen

Pobuter taro 1.000 mobilizirime policijake bukarne bašhi avdisutno protesti tare opozicija ki Albanija

By

romapress

-

февруари 21, 2019

Помеѓу 1 000 и 1 200 полицајци ќе бидат распоредени околу зградата на парламентот и владата во центарот на Тирана за да се спречи насилството за време на протестот, објавија албанските медиуми. Полицијата ги повика приврзаниците на опозицијата да се воздржат од насилство. Подоцна, повикот беше поддржан од претседателот Илир Мета и амбасадорите на неколку западни земји, објави РТС. Според претседателот на албанскиот парламент Грамош Ручи, политичката ситуација “се влошува во последно време, што е штетно за угледот на државата”.

Pobuter taro 1200 policijake bukarne ka oven angažirime ko than tari binal e Parlamentareske thaj ki Rađji save arkalgovena ko centari ki Tirana, te šaj te čhinavelpes i zor ko vakti taro ikerdo protesti, havlarena albanijake medie.

Policija akharga e manušen save thane panle akale bukaja tari opozicija te oven ikerde thaj te na delpes disavi zor. Pali odova akava akharimos sas ikerdo vi taro Presdienti Ilir Meta thaj e ambasadorija taro nekobor avrune puvja, havlarela o RTS.

Sar so vakerela o presidenti tare Albanijakoro Khedipe Gramoš Ruči, e politikaki ikerin bilačingovela ko palun o vakti , so si kodo thaj bilačipe prekal o imiđi e Raštrakoro. Odova so na kamela šukar e themake, palikerela pe vasta čipotensar prekal i zor, a sa odova dikhela o sumnal vakerga o Ruči.

Baši o paluno lafi tare opozicijake Bičalde te den pumare mandatija, Ruči vakerga odova tano olenge sar korkoro mudaripe. Bahani taro Baša, anglal duj dive, ikersalilo jekhe hangoneja te iranel olenge o 43 mandatija tari akaja partija, i hramin tani čivdi .

Asavke vahtavija tane hramime taro đjene Socijlaistikane piribnastar bašh integracija, kaskoro legarutni tani i Monika Kremadi, romni e presidenteski Ilir Meta. Ko panšto di, akala vahtavija ka oven dende ko parlamenti, saveja ka anelpes i sasti ikerin te nakel bi presedaneskoro.

SDSM thaj o VMRO DPMNE čhudena i došh maškar pumende bašhi o 27 april-2017 berš

By

romapress

-

февруари 21, 2019

Реагира СДСМ на прес конференцијата на лидерот на ВМРО ДПМНЕ Христијан Мицкоски во врска со најновите приведувања на лица осомничени за организирање на настаните во македонското собрание на 27 април 2017 година. Во соопштението се наведува дека Мицковски го бранел Груевски и оти се ставил во одбрана на осомничените насилници и организатори на насилството од 27 април. Мицковски на прес конференција по повод приведувањата на тројца партиски членови изјави дека се вршат апсења врз основа на изјави на сомнителни лица. Мицковски рече дека Вељаноски, Ристовски и Јанакиески не биле виновни.

SDSM kerga reakcija ki pres konferencija mujal o lideri taro VMRO DPMNE Hristijan Mickovski e čipotaja bašh adelateskkri postapka thaj pandibe manušen save thane anglaldikle sar organizatorija e čipotake ko makedonikano Khedipe ko 27 april 2017 berš, maškar olende vi o čhirutno lideri taro VMRO Nikola Gruelvski.

Ko havlaribe vakerelapes o Mickovski iklovela ko arakipe bašh o Gruevski, thaj iklovena ko anglalipe manušenge save kerge zor thaj tane organizatorija e čipotakere taro 27 aprili, thaj odova vazdinge vas upral o ustavnikano šukarimos thaj hor kho temelija e demokratijake ko adava dive.

Mickovski anglal olende ikerga pres konferencija thaj kerga lafi bašhi o phandibe trine partisko manušenge telal vahtavija ili vakerimos taro manuša save thane anglal dikle.

Mickovski vakerga Velanovski, Ristovski thaj o Janakiesvki nane došhale, numa akava sa kerelapes taro SDSM te šhaj te kuvel i dar ko VMRO DPMNE thaj ko sae đihanija.

Bašh o čirutne ministerija Spiro Ristesvki thaj Mile Janakiveski isilen adelateskkro paluno lafi phandipe 30 divengoro, sar anglal dikle so valani te kerelpes o rodlaripe taro diklo Došhakerdo bašh organizirimo kriminalil thaj organizacija ko putribe maribe ko Khedipe taro 27 April ko 2017 berš. Maškar olende araklagovela thaj o čirutno presidneti taro Khedipe e Makednijako Trajko Velanovski, savo isili akana bičaldeskoro imuniteti.

Sanacija thaj asfaltiribe ko droma ki komuna Šuto Orizari

By

romapress

-

февруари 20, 2019

Во општина Шуто Оризари се одвива санација и асфалтирање на локални улици како дел од веќе најавените проектни активности за улична реконструкција. Вчера заврши крпењето на постојните дупки на потегот на булеварот Македонска Косовка Бригада, а во тек е санација на асфалтот кој бил оштетен како резултат на замрзнатиот колосек во зимскиот период. Најголемиот дел од улиците кои беа оштетени за време на зимскиот период ќе бидат санирани за безбедно одвивање на сообраќајот. Потребните средства за крпење и санација на улиците се обезбедени од буџетот на општина Шуто Оризари.

Ki komuna Šuto Orizari lačharelapes sanacija thaj asfaltiribe ko lokalanikane droma sar havlaribe taro proektikane aktivitetija bašhi dromaribnaskere rekonstrukcie.

Erati agorkergapes dopheribe ko dupke taro droma ki Makedonikani Kosovakiri Brigada, thaj odova si ko kheripe sar palunipa taro šudre vaktija save sas astarde ko jevend.

Maj baro kotora taro sa e droma save si astarde bare rupkensar ka oven sanirime, sar palunipe taro naklo jevend save astarge pobuter droma ki komuna, aso e pagerde dromensar anena pharipe ko dromaripe thaj sobrakaj kana valani te naken vordona.

Lovengere ikeribnaja baši sanacija akala droma tane ulavde love taro Buđeti e komunakoro Šuto Orizari.

Hazri kerga:Neđmedin A.- Roma Press

KOLUMNE

Ulavde

Maj diklo artiklo

Maj dikli kategorija