Blog Rig 212

E Roma tar Gradačcu iklile ano protesti

Триесет граѓани од Градачац Роми во петокот протестираа пред Градското собрание. Барат надлежните органи да им дозволат да продаваат стоки на градскиот пазар кога инспекциските служби им забрануваат тоа да го работат.
Ромите истакнаа дека се бара од нив да се регистрираат за оваа активност и да плаќаат месечна претплата од стотици еура. Повеќето Роми, како што велат, не можеле да го исполнат ова.
Претставник на ромското здружение „Црни бисери“ од Градачац, Пезер Бешиќ, рече дека ромското мнозинство не може да ми ја обезбеди потребната документација од локалните и кантонските власти.
Претставниците на градот како и градоначалникот Едис Дервичагиќ разговараше со претставниците на протестантите. Ромите му укажаа и бараа да им се помогне со изнаоѓане на решение на овавето, но тој немаше конкретен одговор и не се постигна договор.

30 dizutne tar Gradačac iklile ano protesti anglal atareski binal mangindor te sikaven piri holi sostar činavdoj tano olengoro kinobikinipe stokaja tar inspekcisko bukarne. E Romendar vakerna so rodelapes te keren registracija tar akava kinobikinipe thaj odoleske te pukinen po šel eurija, aso e Roma vakerrna so našti resarena đji sa akava so rodena olendar baš tromakerdo kinobikinipe.

E Romendar save iklile ano protesti dikhlepes e Šerytneja tar dis, thaj olestar rodinge te del dumo arakibaske solucija akale na halovibaske, numa o dikhibe olengoro agorkersalilo bi te arakelpes solucija akale na halovibaske, hramonelapes ano portali Udar.net

Hazri kerga: Roma Press – Portal.udar.net

I čhib thaj i ponodorig arakhela i kultura ano Roma ki Bosna thaj Hercegovina

Created with GIMP

Ромскиот јазик е единствената „книга“ што ја донесе оваа нација со себе од татковината на Индија. Тој претставува колективна меморија и сведоштво за нивното разбирање за светот, но и за самите нив – Драгоoлуб Ацковиќ, писател и член на Светскиот парламент на Ромите, ќе напише во Прегледот за изучување на ромскиот јазик.

Ацковиќ пишува дека најстариот познат текст на ромски јазик, засега, бил објавен во 1537 година во „Првата книга на претставување на знаењето“, од Ендру Борде:
Во изминатите векови, ромската дијаспора го шири овој јазик низ целиот свет, така што е многу тешко да се најде земја во која нема Роми со себе го нргуваат и својот јазик.

Стандардизација

Во 1986 година, во Сараево се одржа научна конференција за јазикот и културата на Ромите, при што посебно внимание се посветува на можностите за стандардизирање на ромскиот јазик.

Ромскиот јазик во Босна и Херцеговина беше стандардизиран во 2010 година. Во документот Стандардизација на ромскиот јазик, професорот Рајко Џуриќ пишува дека стандардизацијата на ромскиот јазик го зајакнува идентитетот на Ромите, ја промовира нивната интеграција и е ефикасно средство за заштита од асимилација:
Овој процес може да биде извор на спроведување на правата и слободите на Ромите во Европа, особено оние содржани во Европската повелба за заштита на регионалните и малцинските јазици, што е ратификувана од многу европски земји.

Иако по ратификувањето на Европската повелба, ромскиот јазик стана предмет на универзитетски студии во одредени европски земји, проследено со настава во основните и средните училишта, јазикот на медиумите и сл., Силните предрасуди против Ромите и антиципизмот, како специфична форма на расизмот, инаку докажано дека е многу соодветна замена за антисемитизмот.создадени се многу пречки и потешкотии во оваа област.

E penđarutne hramutne thaj avtorija pobuter lilenge hramonena baš o baripe e Romane čibjako thaj olakoro gataipe vekonensar palpale.
Ackovik vakerela i čhib tani odoborop purani kobor so si e Roma purane thaj sar ulavgepes tar piri phuv Indija peseja lele sakone puvjate thaj piri čhib, thaj sakana te đjanen savate puvjate isi Roma tadani othe isi thaj sajdipe hem e Romane čibjako.
Romani čhib kamlapes te kerelpes o jekto fori olaki Standardizacija ano 2010 berš ani Bosna thaj Hercegovina vakerla o penđarutno gataibasko avtori o rajo Rajko Đurik.I Standardizacija anela zorakeripe ano identiteto e Romengo thaj ano jekh promoviribe olengi integracija mangindor sigiritetno te dujrarelpes olendar i asimilacija.

Pobuter drabaren ano Romskiportal.com

Hazri kerga: Roma Press

Психозата во Сливен – кој ја вози и како ја користи

Во моментов повторно ја создаваме хистеријата во општеството. Слоганот за Норвежаните е несодветен и ги повикувам оние што ги креваат таквите укажувања да престанат да го сторат тоа “Проф. Михаил Иванов, експерт за меѓуетнички односи,изјави ова за БНР.
Тој го коментираше вчера случајот, во кој родители од Сливен и Јамбол масовно ги одбираа своите деца од училиште заради гласините за одземање на деца од социјални работници.
Ова одразува некои екстремно неповолни процеси кои се повеќеслојни. Целата оваа приказна за психоза која ги тера родителите да ги одведат своите деца на училиште е резултат на многу фактори. Првото нешто што веднаш ќе ни текне е дека сме во предизборна ситуација, дека се работи за локални избори, каде овие работи се важни и како Ромите ќе гласаат не е важно.

Линк-http://bnr.bg/horizont/post/101175812/doc-mihail-ivanov-lozungat-za-norvejcite-e-nesastoatelen

Terne Roma thaj studentoja iranena pere narativija prekal edukacija tar i dis Kumanovo

Младите Роми, средношколци и студенти од Куманово ги менуваат наративите, се едуцираат како да ги презентираат проблемите со кои се соочува ромската популација при остварување на здравствените права во рамки на проектот„Менување на наративите за Ромите во здравствените институции” – „Моето здравје е мое право“ кој го спроведува Националниот Ромски Центар (НРЦ) и Здружението „Симбиозис 12“ . Преку креативните работилници, пишување новинарски стории, креирање на видеа, младите се изразуваат и бараат остварување на основното човеково право-право на здравствена заштита, потенцирајќи дека мора да се смени односот кој го имаат дел од лекарите, вработените во здравствените установи кон ромската популација, како да се надминат постоечките предрасуди кои се уште и во 21 век постојат кон ромската заедница.

Младите се нова сила, енергија кои успешно ги поминаа новинарските и видео работилниците, научија како покреативно да се изразат, но јасно и гласно да кажат дека мора да се срушат бариерите од една страна и кај дел од вработените во здравствените установи, но и кај ромската заедница, која треба да биде поотворена за соработка во интерес на нивното здравје и добивање на примарна здравствена заштита.

E terne Roma thaj studentoja kerena nevi rig tar pere narativija ko resibe ano pošukar rezultatija ani edukacija ko pobuter niveloja, prekal bukarne kedina tar edukacija, sastipe, hramibe đjivdipnaskere storie yhaj panda but avera umala dejbaja olenge dumo i Birađakiri organizacija NRC- Kumanovo.
E terne nevutne energijaja nakhle šukar ano zurnalistikane thaj video sikhlovipe, sikhlile sar te keren kreativnikano lavkeripe vakeribnaja te čhinavenpes sae bariere savej thane resarde upral e Roma aso maj but đi e sastipnaskere thana, numa vi maškar e Roma save trubul te ovelen po paše buthi kheripe maškar olende.
Hazri kerga:Roma Press -Pobuter drabaren ano teluno linko..https://kumanovskimuabeti.mk/mladite-romi-gi-menuvaat-narativite-kreativno-gi-otstranuvaat-barierite-i-stereotipite-pri-dobivanje-zdravstvena-nega1/?

Neonacisti bešhela pal o jagalo mudaripe ano Hale- Germanija

Уапсениот напаѓач пред синагогата во германскиот град Хале, во кој две лица загинаа во средата, е неонацистички Штефан Балиет (27), објави Танјуг, повикувајќи се на германските медиуми.

Според „Билд“, вооружениот пукал од пушка пред синагогата и поставил домашен експлозив пред зградата на синагогата во обид да развие врата.
Откако не успеа да влезе во синагогата, влезе во продавница за кебапи и уби еден човек.

Според „Билд“, Балиет го проследувал своето убиство во живо на Интернет.
Во видеото се гледа и како убива еден минувач одзади.

Според полицијата, неколку од сторителите кои побегнале во автомобил биле вклучени во нападот.

Astardo tar policijake bukarne ano Hale o manuš savo ano dive puterga jagalipe upral na došhale manuša thaj mudarde thane duj dizutne tar akaja diz.o manuš akharelapes Štefan Baliet 27 beršengoro havlarela o Tanjug.

Sar do vakerlapes ano Bild o šastralutno phalarga jagale puškaja anglal i sinagoga thaj ano than čivga kherutno eksplozivi anglal i binal tar sinagoga te šhaj te putrel e vudara, kana na sine ole šajipe te putrel o vudara tadani vov kuvga ani jek than kinobikinibaske kebapoja thaj adate mudarga jekhe manuše.

Sasto atako savo vov mukhla ole prekal o Internet te dikhen savore leskoro šastralo jagalipa.

Hazri kerga: Roma Press pobuter drabaren ano teluno linko..
http://balkans.aljazeera.net/vijesti/mediji-neonacist-osumnjicen-za-ubistva-u-halleu

Dokumento tar NRC – baš kerde zorija ( nasilstvo) upral e đuvla

Документот за политики ги претставува главните наоди и препораки од Истражувачкиот извештај: Достапност и пристап до услуги на поддршка  за жени и девојки Ромки кои преживеале насилство врз жени во  Кичево, Куманово, Велес, Штип, Кочани и Прилеп.

Насилството врз жени ги погодува жените од сите општествени групи и претставува кршење на нивните човекови права и дискриминација. Но, жените и девојки Ромки се изложени на посебни облици и на зачестено насилство од различен вид со што се мултиплицираат негативните последици. Насилството врз жените и девојките Ромки ја отсликува и родовата нееднаквост и структурната дискриминација со која се соочуваат. Насилството врз жените Ромки е засилено заради вкрстување на бројни фактори кои ја дефинираат положбата на жената Ромка во општеството и семејството. Сиромаштијата, исклученост од пазарот на труд, образование, ограничена социјална и здравствена заштита, соодветно домовување и згрижување на децата претставуваат препреки за излез од насилството и добивањето помош и поддршка.

Прифаќањето во поширокото општество на традиционалните вредности на ромската зедница како дадени и ‘својствени‘ за Ромите понатаму ја влошува состојбата со насилството врз жените и девојки Ромки и претставува структурна дискриминација. Оваа состојба резултира со зголемување на исклученоста на жените Ромки од поддршка и заштита од насилство врз жени и ги намалува нивните опции за излез од насилството во и надвор од нивната заедница.

Pobuter baš sasto rodlaripasko vahtavi ani Makedonikani čhib drabaren ole ano teluno linkohttp://www.nationalromacentrum.org/mk/vesti-i-slucuvanja/dokument_za_politiki/

Тишината е злато, а науката го потврдува тоа

 

 

 

Drabaren? na pobuter tar duj dakikija nane te la pobuter tar tumaro vakti vakheribnaja kobor thano importatno jekh tikno vakti te araka than vi amare šereske te mukha ole nekobor dakikija bi te gndinel ko diso, jekhe laforeja te khera oleske tikno releks. Akanutno đjandipasko rodlaripe havlarajale tumenge ani Makedonikani čhib.

Кога последен пат сте биле во целосна тишина: без звук на телефонот, без звук на ТВ во позадина, без никакви вознемирувачки фактори? Многумина од нас се навикнати да прават бучава во секојдневниот живот, но дали е тоа толку добро за нас?

Нашите мозоци се изненадувачки комплексно распоредени, па дури и способни за само-обновување. Во една студија спроведена кај глувци во 2013 година, чии резултати беа објавени во списанието „Мозок, структура и функција“, се покажа дека тишината има неверојатна практичност.

Имке Кирсте и нејзиниот истражувачки тим користеле различни аудитивни стимули (музика, треперење глувци, бел шум и тишина) за да го истражат ефектот што го имаат на мозокот.

На почетокот, Кирсте мислеше дека тишината ќе се користи во експериментот како контролен фактор. Но, она што таа беше во можност да го открие ги изненади сите. Сите звуци погоре имаа само краткорочен невролошки ефект врз глувците, а ефектот на тишината беше многу подолг.

Научниците открија дека кога глувците создадоа услови на тишина два часа на ден, во хипокампусот почнаа да се формираат нови клетки (регионот на мозокот поврзан со меморија, емоции и учење).

Кирсте открил дека „збогатувањето на животната средина“, како што се снабдувањето со играчки или други глувци, го стимулира развојот на мозокот кај глувците.

Тишината, сепак, беше толку вештачка и чудна појава што произведуваше повеќе неврони во мозокот од сите извори на звук. Кирсте го објаснува ова велејќи дека „предупредувањето предизвикано од таквата неприродна тишина може да ја стимулира неврогенезата, како подготовка за идните когнитивни нарушувања“.

Човечкиот мозок, се разбира, е значително различен од мозокот на животните. Во дивината, глувците постојано ги применуваат своите сетила, алармирајќи ги за сите потенцијални опасности, а слухот е едно од најважните сетила. Луѓето не треба да се грижат за напад на предатор, но ние постојано се прилагодуваме на светот околу нас. Постојано ги проверуваме нашите телефони со надеж дека нема да пропуштиме ажурирање, објавување или вирусно видео.

Roma Pres -link https://www.bebamur.com/blog/tisina-je-mnogo-vaznija-za-mozak-nego-sto-mislimo-smatraju-naucnici

Sakova dive iranenapes maj hari po trin manuša ani Srbija paldime tar Germanija

1.189 наши државјани беа вратени во Србија минатата година во рамките на програмата за реадмисија, а 522 беа вратени во првата половина на оваа година. Според Комесаријатот за бегалци, повеќето од повратниците се Роми. Повеќето Срби се вратиле од Германија во првото полугодие, дури 478, од Швајцарија – 15, Франција – 9 и Австрија – 9. Со цел побрзо интегрирање на Ромите во општеството, Ромскиот фонд за образование, со поддршка на германската влада, спроведува програма за образование и вработување на млади Роми. Во текот на изминатите три години, повеќе од 2.500 млади Роми од скоро сите општини во Србија добија поддршка. Претставникот на Фондот, Санела Бахтијаревиќ, вели дека доаѓа нова фаза и дека во наредниот период Фондот ќе обезбеди менторска поддршка, како и поддршка за образование и вработување за повеќе од 500 млади Роми.

1.189 duzutne  tane irame palpale ani Srbija o nakhlo berš dikhlo tar readmisija ,522 tane irame ano ekvašibe e beršeske. Sar so vakerlapes tar komesarijati  baš našle pobuter olendar thane Roma.

Maj but iranenapes tar raštre Germanija, Švajcarija, Francija thaj Avstrija. Baš po sigaritno integririba e terne čhavengo o Romano fondi baš edukacija sigo kherela olensar buti te šhaj tavdena ano sikhlojbaskoro procesi vakerela i vastaluni Sanela Bahtijarevik, havlaribnaja so sigo ka tavdel thaj i programa baš olende o dendo mentorstvo sar thaj dumo baš olengo educiribe numa hem bukarnipe.

Hazri kerga: Erđan M-Roma Press – Rominfomedia.rs

Ani komuna Šuto Orizari putrelapes agaar vakerdi Islamsko sikhlovni..dikhen Video

Erati ano pervazija tar agorkeripe jekhe neve objekteske savo tano thamirimo ani komuna Šuto Orizari agorkersalilo thaj mukhlo ani funkcija i jekto agar anavkerdi Islamsko sikhlovni savate ka sikhloven čhavore tar po tikne berša thaj đji okola pobare save ka kamen te đjanen te drabaren yhaj te hraminen čačikane o devlikano lil Kuran.

Ano lav keribe e Hođjaja Ajdin Rufat savo kerela lafi anglal i kamera tar Roma Press vakerela pe bare impresie thaj hošibe tar agorkeribe akale objekteske, thaj o baro oven saste đji savore save denge pumaro dumo ano lačharibe akava devlikano thaj sikhlojbasko than.

Pobuter dikhen o video teleder ano linko..

Hazri kerga: Neđmedin A. Edo I.- Roma Press

Studisko misafirluko ani komuna Šuto Orizari

Студиска посета на Општина Шуто Оризари во рамки на проектот „Социјално претприемништво без граници: можности за соработка“. Групата од интернационални и локални гости во рамки на студиската посета на Општина Шуто Оризари се запознаа со успесите и предизвиците на Шуто Оризари, можностите за понатамошна соработка и позитивните приказни со кои ги рушиме стереотипите и проектираме нов имиџ на локалната самоуправа.

Ano pervazija e nakle misafirluko ani komuna Šuto Orizari,, Socijalnikano  anglalkuvibasko bi honengo”, putrelapes šajipe baš penđarkeripe i buti maškar pumende thaj ano ponodoripe savo šhaj anela thaj maškarutno buthi kheripe.

Kupa tar internacionalnimane misafirija save legarena o studikano musafirluko ani komuna Šuto Orizari ola penđarsalile e buthi kheripnaja tar i ekomuna, aktivitetija thaj proektija save thane tavdime yhaj sa okola save trubul te resarel olengi realizacija. I kupa penđarsalili thaj e pozitivnikane bukensar save thane resarse ani komuna yhaj barabutne sar poharo našavgovela o stereotipija prekal amende thaj sar kerlapes nevutno imiđ e jekutne Romane komunake.

Hazri kerga Erđan M- Roma Press

- Reklam -

KOLUMNE