Одговарајќи на одлуката на Европскиот комитет за социјални права да ја повикаат италијанската држава да преземе итни мерки за заштита на правата на домување на Ромите, Луси Клариџ, директор на стратешката парница во Амнести интернешнал, рече: “Искрено го поздравуваме овој важен чекор на Комитетот и ја поттикнуваме италијанската Влада да го почитува и да стави крај на трајното и дискриминаторско уништување на ромските кампови и присилно иселување што носи процедурални гаранции и не им обезбедува на семејствата соодветно, алтернативно сместување. Како  одговор на актуелниот скандал околу ситуацијата со домувањето на Ромите во Италија, Амнести интернешнал поднесе тужба на 18 март 2019 година со Европскиот комитет за социјални права. Жалбата беше прва што ја поднесе Амнести интернешнал во рамките на колективната жалбена постапка на Комитетот. Потпирајќи се на долгогодишното истражување на организацијата, особено во градовите Рим, Милан и Неапол, жалбата презентираше сеопфатен доказ дека ситуацијата со домувањето на ромските заедници во Италија претставува серија прекршувања на Европската социјална повелба која им е обврзана на Италија.

Dejbaja paluno lafi thar Evropako komiteto  thar socijalnikane  hakajiba  te akaren e Italijake  raštra te leljarel sigarutne pire  arakibaske e hakajiba kherutnibaske e Romengere ani Italija, Lusi Klariš, direktori bašh strategikano ikheripe  ano Amnesti internešnal, vakerga: Ilestar selaminkerava  akava  valanutno piro  thar Komiteto  thaj odoleja te vazdelpes o gndo thar Italijaki Rađji  te sajdinelpes  thaj te čhivel agor e diskriminatorikani ikherin  ko našalipe e Romane kampoja  thaj zorjaja te čhivel olen ano proceduralnikane hone, aso bi arakhibnaja  olengere jerijengo alternativno kherutnibe.

Sar paluno lafi thar aktuelno resaripe e Romensar ani Italija, Amnesti denga thaj pukav ano 18 marto 2019 berš đji Evropakoro komiteto bašh socijlanikano hakajipe. Thaj akaja pukav yalba sas i jekto kolektivnikani bičhaldi đji ano Komiteto ko pervazija arakibaske solucija.

Ani pukav čhivde thane e rodlaribaskere aktivitetija save kerdune thane  thar  rig e Amnesti internešal but berša,  thaj odova maj but ano dizja Rim, Milan thaj Neapol, ani pukav čivde thane sa e informacie  bašh i sasti ikherine Romengiri so kerlapes olensar bašh olengoro kherutniep ani Italija , thaj e but pagerde hakaja  thar dende e Evropakere socijlanikane povelbaja  savi denga piri ikherin thaj i Italija.

Hazri kerga: Erđan M-Roma Press

На 8 јули 70 Роми од Белгија, Чешка, Франција, Унгарија, Словачка, Велика Британија и на други места демонстрираа заедно пред Европскиот парламент во Брисел. Во нашите земји – во Чешка, Словачка, Шпанија, Португалија, Полска, Романија, Бугарија – нашите влади не сакаат да слушнат што имаме да кажеме. Затоа, како граѓани на ЕУ, одлучивме да покажеме за нашите права тука. Ние Ромите живееме во Европа повеќе од 900 години и ние сме дел од тоа , рече организаторот Штефан Понго. Демонстрантите се загрижени поради фактот што парите на ЕУ испратени до земјите-членки за борба против сиромаштијата наместо тоа очигледно завршуваат во приватни раце, додека состојбата на десетици илјади Роми кои живеат во сиромаштија воопшто не се менува. Неопходно е постојано да се презентираат позитивни примери и да се привлече вниманието на фактот дека состојбата на ромските луѓето во Европа не се добри. Многу Роми живеат на работ на сиромаштија, немаат образование кое им е потребно, а многумина живеат во услови кои не се прифатливи во 21-от век. Треба да продолжите со собирање, редовно, не само денес, туку и во иднина, во уште поголем број, и потсетувајќи се на Европа дека Ромите биле први кои биле уништени од нацистите, да бидат интернирани во концентрационите логори “.

Ano 8 juli – Roma thar i Belgija, Češka,Francija,Ungarija, Slovakia, Bari Britanija thaj thar avera tahana ikherge demonstracija  barabutne angl  Evropako Parlamenti  ano Brisel.

Ano amare phuvja –Češka, Slovakia, Španija, Portugalija, Polska, Romanija, Bugarija-amare phuvja na mangena te šunen amen so mangaja te vakere olenge. Odoleske  sar dizutne thar EU, angem paluno lafi  te ava kate thaj te khera lafi bašh amare hakaja (prava). Amen e Roma đjivdinaja  ani Evropa  pobuter thar 900 berša, vakerga o organizatori  Štefan Pongo.

Demonstarntoja thane fuhalime bašh sa e love so denapes  bašh lačharibe e Romengo đjivdipe ani sasti Europa ola agorkerena ko privatna đjepe manušenge, aso baro numero thar deš milja thaj milja Roma i ponodorig đjivdinena  ano bilačho hali đjivdipnasko.

Evropakor parlamenti kamla te kherel but pobuter thar odova te iranelpes ko šukar đjivdipe e Romengoro, vakerela o Zdečevski, anglal vakeribnaja bašh o demonstarntija  bašh i sakanutni organiyacija  thar Romano kurko  ano EP. But Roma  đjivdinena an baro čhorolipe , nanelen jekhajek lejbe than ani edukacijako sistemo,  thaj đhivdinena ano bilačo šarti đjivdipnasko ano 21 veko.

Hazri kerga: Neđmedin A-Roma Press-lendo thar romea.cz

Ромски камп во Бобињи во близина на Париз, кој беше нападнат во март. Шеснаесет мажи беа прогласени за виновни во средата за планирање на напад врз ромскиот камп во близина на Париз во март, по гласините дека Ромите киднапирале деца од посиромашните предградија на француската престолнина. Судот во Бобињи, североисточното предградие на Париз, ги прогласи за виновни за “учество во група формирана за да изврши насилство” со обезбедување француски кривичен закон, казнувајќи ги луѓето што се подготвуваат за насилство, дури и ако не го сторат тоа. Четворица мажи беа осудени на пет до шест месеци затвор. Другите двајца беа осудени на пет месеци условна осуда. Јаел Скемама, адвокат во антирасистичката организација на Licra, претставувајќи ѓи Ромите, ги поздрави пресудите. “Криминалот е многу сериозен – наводите беа сериозни”, рече г-ѓа Скемама. “Овие млади мажи планираат да ги нападнат неидентификуваните луѓе само затоа што припаѓале на ромската заедница”. Шеснаесет мажи не присуствуваа на пресудата. Од нив беше побарано да не бидат застапувани од адвокат.

Romano kampo ano Bobini ko pašipe thar o Pariz, putergapes maribe ano čhon marti havlardo thar pobuter info agencija maškar kolende vi Agence franse Presse thaj ano socijalna mreže.

16  murša sas anavkerde  bašh došale ki mangin te putren maribe mujal  e Roma ko pašipe e kamponeske ano Pariz, I resarin akale došhalipnaske resarga kana đji o došale vakerdo sas olenge  aso e Roma kamena te čhoren čhaven  thar aver pašutni diz.

Adelati ano Bobinji  laščim purabale kotorestar thar dis thar o Parizo, anavkerga olen sar došale  ko lačharipe kupa kerdi vazdibaske zor upral e Roma , phanle e Francijake kanoneskere vakeribnaja,  vakerindor vi akava kotor ten a khern ole khi praktika thano bangerdi buti phanle e kanoneskere dajatvensar. Štar đjene olendar  thane adelatime  5 đji 6 ćhona phandipe, aso e avera  duj sas adelatime bašh šartjalo adelatiba.

E lafjorija save khernapes  ano socijlanikane medije dejbaske zor upral e Roma bašh disavow čhoribe čhaven jail diso aver , ani  policija naj resardo asavko havlaribe. Jael Skemama, avukati thar antirasistikani  organizacija thar LICRA, bešibnaja pal e Roma  selaminkerge e adelateskere procesoja.  Akala terne manuša mangle te vayden zor thaj maribe  anidetifikujme manušen salde bašh odova so preperena thar etnikani  khedin Roma.  16 manuša naj sas anlarde  ano adelatibe, sostar olendar sas rodimale ten a oven arakavutne  avukatengere arkatar.

Hazri kerga:Nedjmedin A. Roma Press lendo thar Romski  Portal

Во чешкиот град Усти над Лабем, неколку ромски и ромски лица се вработени во термалниот базен на Брна како службени спасувачи во горенаведениот комплекс. Мартина Мата, директорка на комуналната компанија, која раководи со објектот, зборува за позитивните ефекти од регрутирањето на персоналот на Ромите. Во текот на изминатите неколку години имало неколку конфликти меѓу не-Ромите и пливачите низ целата земја. Објектот Брна потоа беше наменет од лажна медиумска покриеност, наведувајќи дека Ромите не се однесуваат според куќните правила на базенот. Подобрувањето на имиџот на самиот комплекс доаѓа од вработувањето на Ромите. Мата рече дека ромските работници не биле вработени по посебна постапка: “Сите се пријавија за рекламата што ја објавивме на социјалните мрежи, јавниот превоз, на универзитетот и во Бирото за вработување. Сите поминаа низ стандардна постапка за избор”. Овие луѓе сакаат да работат. Во термалниот базен на Брна има вкупно двајца Роми како спасувачи, еден ромски спасител и една жена Ромка – службеникот врши чистеье по потреба и други мали работни места – рече Мата.

Ani Čehijaki diz Usti  upral o Labem , nekobor Romane  murša thane ano bukarne thana  ko terminalnikano bayeni  ani Brna  sar službenikane  pajnale arakavutne ano akava kompleksi.

Martina Mata, direktori  ani akaja kompania, voj thano vastaluno akale thanesko vakerga bašh e pozitivniikane resarina thaj efektija  thar e asavke regrutiribe e Romen  sar đjene thar o personali. Salde e asavke resaribnaja ko palune berša nakavgem e na halovipe save sakana iklovena sasa maškar e Roma thaj avera  save araklagovena sas ko akava than.

Tadani nekobor fori sas hovavdune info hramome bašh e Roma  aso von na ikherenapes telal o niče e objektoske, numa odova sa sas hovavne infoa.

O lačharibe thar o imiđi e bazentesko resarela bašh thar o bukarne thana save leljarena e Roma, ponodorig i Mata vakerela bašh o bukarnipe e Romengoro naj sas disave ulavde potstapke te šhaj von te oven kotor thar personali.

Savore irange ko amaro rodipe kana mukhlem havlaribe prekal o socijalna mreže valanipe thar personali thaj von savore prekal o biro bukarnipaske resarge ko akala thana thaj nakavge sae normalnikane potstapke bukarnibaskere sar sa o avera.

Akala manuša mangena te kheren buti, duj thar Roma kherena  sar pajneskere arakavutne ko dejbe dumo te khno na đjanela te ikherelpes ano pani,službenikoja isi save so lačharena vi o pani te isi odolestar valanipe thaj avera potikore bukja  save preperena  thar akava objekti, vakerela  vastjali Martina Mata.

Hazri kerga: Erdjan M.-Roma Press lendo thar  udar.net.-romeo.cz

На изборите во 2019 година на 9-то свикување на Европскиот парламент од страна на 751 претставник на Европскиот парламент, тројца (3) пратеници се изјаснуваат како припадници на ромското малцинство.
Двајца пратеника, Ливија Јарока од Унгарија и Ромео Франц од Германија беа повторно избрани на позициите на пратениците, додека Питер Полак од Словачка е нов парламентарец.
Но, што знаеме за овие пратеници и каде се тие во политичкиот спектар? Ливија Јарока е претставник од Унгарија, член на демократската христијанска партија Фидес во Европската опозициска група (ЕПП). Партијата Фидес, јавно позната како партија на Виктор Орбан, контроверзен политички лидер на Унгарија.
Во февруари оваа година, над дванаесет партии во рамките на Европската опозиција (ЕПП) повикаа партијата Фидес да се суспендира поради екстремно антиевропското чувство и иницијатива. Ромео Франц е од Германија од Зелената партија, и е во коалиција со Партијата на зелените. Според истиот извор, претставникот Франц често учествува во гласањето во парламентот и е посилен од идеологијата на Зелената партија на ЕУ, наместо на нејзината државна партија. Зелената партија на ЕУ е левоориентирана и е заинтересирана за прашања од малцинствата и е силно ориентирана кон Европа. Претставникот Франц се залага за поправеден и похуман третман на Ромите и бегалците низ цела Европа. Веројатно, тој е вистински пан-европски парламентарец кој се бори за правата на Ромите, како и сите други малцинства. Исто така, претставникот Франц смета дека најголем проблем кој ги засега сите други проблеми на Ромите е анти-ромскиот расистички став кој повеќето Европејци ги имаат за Ромите. Питер Полак е новоизбран заменик на Европскиот парламент од Словачката национална партија, кој е идеолошки конзервативен и се смета за вистински центар. Во Европскиот парламент, тие се дел од Европската опозиција (ЕПП). Како нов член Питер Поллак е најголемата непознаница, а од претходните интервјуа можеме да видиме дека најважното образование за децата, особено децата од сиромашните, вклучувајќи ја и ромската заедница. Питер Поллак смета дека повеќе пари не мора да ги решаваат проблемите на ромското малцинство, но подобро насочување на постојните ресурси може да направи разлика. Претставникот Полак израсна во сиромаштија во ромската заедница и ги знае проблемите на ромската заедница од прва рака. За разлика од претставниците Франц и Јарока, се чини дека претставникот Полак ќе биде најблиску до она што “вистинскиот претставник на Ромите” треба да биде во Европскиот парламент. Прашањето кое ќе остане отворено во следниот период е дали Ромите како најголемото европско малцинство ќе има свој вистински ексклузивен застапник?

Ko alusariba ko 2019 berš ki 9-to akahrin taro Europakoro parlamento tari rig e 751 parlamentarcia , trin (3) deputatia deklariringje pe sar Roma.

Duj deputatoa i Livia Jaroka tari Ungaria thaj o Romeo Franz tari Germania sine palem alusarde sar deputatia , a o Petar Pollak tari Slovakia si nevo parlamentarco. Numa so d\anaja akale deputatonge thaj kaj si ola ko akava politikano spektaro

I Livia Jaroka si represento tari Ungaria thaj si membro an i demokratsko hristiansko partia FIDES an i Europakiri opoyicisko grupa (EPP). I partia FIDES saste si pendžarde sar partia taro premieri Orban Viktor, kontravezno politikano lidero ki Ungaria.

Ko fevruari akava berš upreder 12 partie ko pervazia e Europakiri opozicia (EPP) akhargja e partia FIDES te ovel suspendirimi sebepi ekstremno antieuropakoro hoši thaj inicijativa.

O Romeo Franz stari Germania si tari Grune Partia a ki koalicia e Green partiencar . Aso odova o represento o Franz but droma lelja than ko hangiba ko parlamento thaj si le majzorali ideologia tari Green Paria ko EU, ko than olekere themakere partiake.

O Green partia san o EU si left orientirime thaj interesinel pe bašo pučiba ko minjoritetoa thaj zorale orientirime mujal i Europa. O represento Franz si bašo majhumano tretmano mujal o Roma thaj o migrantoa an i Europa. Majpakjavutne ov si o čačuno pan-europakoro parlamentarco so kerel maripa e Romane niamenge thaj avere minjoritetonge. Ko jekh o Franz dikhel sar majbaro problemi so si ko avera da si o anti romani hoš ko buteder Europejcia so isi len mujal o Roma.

O Peter Polak si nevoalusardo represento an o Europakoro parlamento tari Slovakiakiri nacionalno partia , so ideološki si konzervativno thaj si dikhle sar čačutno centari.
Ko Europakoro parlamento ola si kotor taro Europakiri opozicia (EPP) . Sar nevo membro o Polak si napendžardo e publikake numa taro angle dende intervjuia šaj te dikhel pe kaj oleske si majimportantno i edukacia e čhavenge taro čorole familie, konektiribaja thaj i romani jekhin. O Petar Polak vakerel kaj pobuter love na faisalkeren o problemia ko romano minjoriteto , numa majlačhi adaptacia em implementacia ko resusrsia šaj kerel i diferencia.
O Polak barilo ko čorolipa ki romani jekhin em džanel but šukar o problemia e romane jekhinake.

Diferencijaja taro Franz em i Jaroka, majpakjavutne o Polak ka ovel majpaše dži ki definicija ” čačutno romano represento” so ka ovel ko Europakoro parlamento.
O pučiba so ka ačhol phravdo ko avutno periodo si dali o Roma sar majbaro europakoro minjoriteto ka ovel olen čačutno represento an o Europakoro parlamento?

Hazri kerga:Roma Press-lendo thar Roma Times-konjako – https://phralipen.hr/2019/06/07/kolumna-roma-zastupnici-u-novom-sazivu-europskog-parlamenta/